ช่วงปี 2551 ทางโรงพยาบาลได้ให้โอกาสที่ดีไปอบรม เรื่องสมาธิบำบัดที่วัดปัญญานันทาราม คลอง 3 จังหวัดปทุมธานี เป็นเรื่องโชคดีของชีวิตที่ได้มีโอกาสไปอบรมลักษณะนี้ เพราะนำมาใช้กับการทำงานและชีวิตได้ด้วย ต้องขอขอบคุณหัวหน้างานมากค่ะ ที่ให้โอกาส การดูแลผู้ป่วยด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์ และโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชด่านซ้ายประเมินกิจกรรมสมาธิบำบัดอยู่ในระดับดีเยี่ยม
โครงการศูนย์สมาธิบำบัดสำหรับผู้ป่วยและญาติ เป็นโครงการที่จัดขึ้นตามแผนปฏิบัติการของโรงพยาบาลในปี พ.ศ.2549-2552 โดยมีวัตถุประสงค์ เพื่อจัดตั้งเครือข่ายศูนย์สมาธิบำบัดสำหรับผู้ป่วยและญาติในสถานบริการ รวมทั้งหาต้นแบบในการพัฒนาสุขภาพให้มุ่งไปสู่การสร้างสุขภาพแบบองค์รวม แนวพุทธ โดยใช้สมาธิบำบัดเป็นกลยุทธ์หลักในการดำเนินการฝึกและพัฒนาจิตให้เกิดสมรรถภาพจิต คุณภาพจิต และสุขภาพจิตที่ดี เพื่อตอบสนองนโยบายคนไทยแข็งแรง เมืองไทยแข็งแรง โดยมีกลุ่มเป้าหมาย คือ ผู้ป่วย ญาติ บุคลากรทางการแพทย์ และประชาชนทั่วไปในเขตรับผิดชอบของสถานบริการ
สุขภาพองค์รวมแนวพุทธ และสมาธิบำบัดได้เริ่มเมื่อสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา สยามบรมราชกุมารีทรงเสด็จ ณ. โรงพยาบาลสรรพสิทธิ์ประสงค์ทรงตรัสแก่ข้าราชการรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุขตามเสด็จว่า
“สมาธิเป็นเรื่องที่มีประโยชน์ ควรนำไปประยุกต์ใช้กับผู้ป่วยโรคเรื้อรังในทุกโรงพยาบาลทั่วทั้งประเทศ และน่าจะนำไปใช้ที่บ้านด้วย”
แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 10/พระราชบัญญัติสุขภาพแห่งชาติให้ความหมายของสุขภาพหมายถึง “ภาวะของมนุษย์ที่สมบูรณ์ทั้งทางกาย จิตใจ ทางปัญญาและทางสังคม เชื่อมโยงเป็นองค์รวมอย่างสมดุล”
นพ.ชูฤทธิ์ เต็งไตรสรณ์ หัวหน้างานสมาธิบำบัด กองการแพทย์ทางเลือก กรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ท่านเป็นวิทยากรประจำตลอดการอบรม ท่านเป็นตัวอย่างที่ดีในการดูแลผู้ป่วยแนวพุทธ
วันแรกของการอบรมวิทยากรบอกกับผู้เข้าอบรมว่าให้ทุกคนถอดหมวกไว้ที่บ้านก่อนท่านที่สวมหมวกหลายใบ ซึ่งเป็นการเปรียบเทียบไม่ใช่หมวกจริงๆ ผู้เข้าอบรมบางท่านเป็นหัวหน้าตึก หัวหน้างานต่างๆ ภรรยาของข้าราชการชั้นผู้ใหญ่ เป็นแม่ของลูก เป็นภรรยา ฯลฯ แต่ทุกคนมาอบรมต้องปล่อยวาง รับการอบรมอย่างเต็มที่
ช่วงอบรมมีพระอาจารย์สลับกันมาให้ความรู้ตลอด รู้สึกประทับใจกับคำสอนของพระอาจารย์ทุกท่านที่ให้แนวคิดมาใช้ในชีวิตและการทำงาน มีท่านหนึ่งที่ประทับใจมาก ท่านเป็นพระอาจารย์ฝรั่ง ท่านมาอยู่เมืองไทยนานแล้ว พูดภาษาไทยชัดเจน ท่องภาษาบาลีได้เก่งมาก ท่านได้กรุณาเล่าให้ฟังว่า คนเราไม่ต้องคิดอะไรมากปล่อยวางจิตใจไม่ฟุ้งซ่านเพื่อจะได้ทำงานอย่างมีความสุข มีคนคิดเชิงบวกไว้ สมมุติว่าเงินเดือน 15,000 บาท ให้คิดว่า 5,000 บาท เป็นค่านายว่า 5,000 บาท ค่าเพื่อนร่วมงานตำหนิ นินทา อีกที่เหลือ 5,000 บาท ก็เป็นค่าทำงาน คิดได้อย่างนี้แล้ว สบายใจเมื่อถูกตำหนิ ไม่ว่าเรื่องใดก็ตามเกี่ยวกับงานจะไม่ท้อแท้หรือหมดกำลังใจง่าย จึงทำให้มีมุมมองในการคิดและทำงานร่วมกับผู้อื่นได้โดยใช้วิธีเปลี่ยนความคิดที่ตัวของเราเองก่อน
ศูนย์สมาธิบำบัดที่กล่าวถึง หมายถึง ที่ใช้ในการดำเนินกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับทาน ศีล ภาวนา ให้กลุ่มเป้าหมาย หลัก 3 กลุ่ม คือ กลุ่มผู้ป่วย ญาติ เจ้าหน้าที่ และประชาชนทั่วไปในเขตรับผิดชอบของสถานบริการทางด้านสุขภาพนั้นๆ
ศูนย์สมาธิบำบัดมีวัตถุประสงค์ที่สำคัญเป็นกิจกรรมที่นำหลักธรรมทางศาสนาในเรื่อง ทาน ศีล ภาวนา สถานบริการนั้น เพื่อให้เกิดสติหรือความสุขสงบทางอารมณ์ เพื่อสร้างสัมพันธภาพระหว่างผู้รักษาและผู้ป่วยให้กลับคืนสู่วัฒนธรรมทางแพทย์ดั้งเดิมของคนไทยในอดีตเพื่อฝึกการออกกำลังจิตในกลุ่มผู้ป่วย ญาติ เจ้าหน้าที่ และประชาชนในเขตรับผิดชอบและที่สำคัญ เพื่อลดข้อร้องเรียนด้านพฤติกรรมในการให้บริการของเจ้าหน้าที่สาธารณสุข
กิจกรรมทาน เป็นกิจการที่เป็นการกระทำให้ผู้อื่นเพื่อช่วยขัดเกลาจิตใจให้เกิดความเสียสละ ลดความโลภ ความโกรธ ความหลง ได้แก่ การบริจาค การทำบุญ การตักบาตร การปล่อยสัตว์ การให้ธรรมะหรือความรู้ การถ่ายทอดความรู้ให้ผู้ป่วยและญาติ
กิจกรรมศีล เป็นกิจการที่ส่งเสริมพฤติกรรมที่ดีงามถูกต้องเหมาะสม ได้แก่ กิจกรรม 5 ส การตรงต่อเวลา การส่งเสริมสุขภาพ การรักษาสิ่งแวดล้อม การประหยัดพลังงานของสถานบริการ
กิจกรรมภาวนา เป็นกิจกรรมเพื่อให้เกิดสติ เกิดการตั้งมั่น สงบนิ่ง เป็นสมาธิไม่ก่อให้เกิดโทษต่อตนเองและผู้อื่น เช่น การสวดมนต์ การนิ่งสมาธิ การแผ่เมตตา การยืดเหยียดกล้ามเนื้อ
สำหรับสมาธิบำบัดในโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชด่านซ้าย มีกิจกรรมที่ทำสนใจ คือ การทำบุญตักบาตรทุกวันพระ 8 ค่ำ 15 ค่ำ ก่อนวันพระ 1-2 วัน พยาบาล/ผู้ช่วยเหลือคนไข้ ประกาศเสียงตามสายประชาสัมพันธ์ให้แก่ผู้ป่วยเตรียมใส่บาตรพรุ่งนี้ นิมนต์พระสงฆ์จากวัดป่าเนรมิตวิปัสสนา อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย จำนวน 3 รูป คุณไกรลาศ พิมพ์รัตน์ จิตอาสารับส่งพระ สลับกับพนักงานขับรถของ รพ. สถานที่ใช้บริเวณห้องโถงหน้าตึกผู้ป่วย ผู้ป่วยที่ช่วยเหลือตัวเองได้น้อยหรือลุกลำบากหากประสงค์จะทำบุญ นิมนต์พระสงฆ์ ใส่บาตรที่เตียง เจ้าหน้าที่เตรียมกระจาดใส่ของ แก้วน้ำ ขวดน้ำสำหรับกรวดน้ำให้มีบทสวดมนต์ให้อ่าน กล่าวคำถวายเสร็จหอผู้ป่วยใน 1 ต่อด้วยหอผู้ป่วยใน 2 ถ้าหากผู้ป่วยและญาติไม่ทันก็สามารถตักบาตรบริเวณทางเดินพระสงฆ์ลงมาได้
สวดมนต์ไหว้พระก่อนนอนทุกวัน เวลาทำกิจกรรมประมาณ 19.30-20.00 น. เตรียมผู้ป่วยจัดสิ่งแวดล้อมให้สงบปิดไฟ ประกาศเสียงตามสายเชิญชวนเตรียมตัวสวดมนต์ไหว้พระ หันหน้าไปทางหิ้งพระประจำตึกฝั่งหญิงฝั่งชาย จากนั้นจัดสิ่งแวดล้อมให้ผู้ป่วยพักผ่อน
ผู้ป่วยและญาติที่มารับบริการที่โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชด่านซ้ายเกือบทั้งหมด นับถือศาสนาพุทธเมื่อมารักษาตัวที่โรงพยาบาลก็ไม่พลาดโอกาสที่ได้ทำบุญและสวดมนต์ไหว้พระทำให้รู้สึกเหมือนผู้ป่วยทำให้สามารถปรับตัวขณะอยู่โรงพยาบาลได้ง่าย สร้างความสัมพันธ์ระหว่างเจ้าหน้าที่และญาติ ผู้ป่วยและญาติไว้วางใจเจ้าหน้าที่มากขึ้น ทำให้การพูดคุยปัญหาผู้ป่วย การให้คำแนะนำต่างๆ ง่ายขึ้น อีกทั้งได้ฟังวัฒนธรรมมาผสมผสานกับภูมิปัญญาท้องถิ่น เชื่อมโยงเป็นองค์รวมอย่างสมดุล
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น